Lithium Polymeer (LiPo)
Voluit staat LiPo voor Lithium Polymeer de term ‘LiPo’ niet te verwarren met Li-ion (Lithium ion) . LiPo accu’s worden veelvuldig gebruikt in gsm’s, tablets, laptops maar ook in de modelbouw. Hoe wel LiPo’s niet zijn ontwerpen voor de modelbouw worden ze gezien als de beste keuze door het lage gewicht en de grote capaciteit van de accu.
Het verschil met NiCad en NiMH en Li-ion
Gewicht en capaciteit zijn de twee punten waarop LiPo accu’s uitblinken ten op zichte van NiCad en NiMH pakketten. Helaas brengen LiPo pakketen ook een aantal kleinere nadelen met zich mee. Zo vereisen LiPo accu’s meer kennis om op een correcte wijze te worden geladen en ontladen.
De LiPo eigenschappen uitgelegd
Het is goed om te weten dat een LiPo bestaat uit één of meerdere cellen met een hoge energiedichtheid waarbij een enkele cel een nominale spanning heeft van 3,7 Volt. Indien je een LiPo hebt met de aanduiding 6s3p 6000 mAh 12C betekent dit dat de LiPo bestaat uit een 6 tal cellen waarvan er 3 parallel zijn geschakeld. Het tegenovergestelde van cellen in parallel zijn cellen in serie. Als cellen in serie zijn geplaatst is dit om tot een hoger totaal voltage te komen voor het betreffende pakket. Cellen parallel geplaatst zorgen voor een hogere capaciteit en een hogere stroom. De maximale belasting van de bovenstaande LiPo is 12 ampère. Indien je een LiPo hebt van 7,4 Volt weet je dus ook dat deze uit 2 cellen bestaat namelijk 7,4 Volt gedeeld 3,7 Volt per cel.
Voorbeeld LiPo parallel schakelen
Indien we een tweetal 35C, 3S 11,1 Volt hebben met 2250 mAh en we gaan deze parallel schakelen krijgen we een enkel pakket met 70C, 6S 11,1 Volt en 4500 mAh. Let er op dat de kabel die gebruikt wordt om cellen te verbinden dik genoeg is om het spanningsverlies te minimaliseren.
Voorbeeld LiPo in serie schakelen:
Indien we een tweetal 35C, 3S 11,1 Volt hebben met 2250 mAh en we schakelen deze in serie krijgen we een enkel pakket met 35C, 6S 22,2 Volt en met nog steeds 2250 mAh.
Laden van LiPo’s
Het is belangrijk dat er altijd een geschikte lader wordt gebruikt. In tegenstelling tot andere typen heeft een LiPo accu geen geheugeneffect en hoeft, sterker nog mag niet ontladen worden voor het laden. Verder is een balancer een must, deze zorgt ervoor dat de spanning over de cellen evenredig wordt verdeelt.
Controleer altijd de instellingen van de lader voordat je begint met laden.
Een lader voor een LiPo werkt anders dan voor bijvoorbeeld een NiMh accu. De spanning bij een NiMh lader blijft oplopen tot het pakket vol, bij een LiPo lader begint de spanning hoog en loopt deze steeds verder terug tot dat de LiPo volledig geladen is. Dit zorgt er ook meteen voor dat een LiPo na misschien een halfuur aan de lader al op zo’n 90% van zijn totale capaciteit is geladen, de laatste 10% kan vervolgens nog een uur of langer duren. Dit is ook de reden dat veel mensen de LiPo van de lader afhalen nadat deze zichtbaar minder snel stroom afgeeft. Bespaar niet op de kosten van een lader, een lader gaat jaren mee en zal je veel plezier bezorgen.
Bedenk ook van te voren waar je je LiPo’s gaat laden. Zul je dit altijd thuis doen of bijvoorbeeld ook een keer op locatie. In het laatste geval kan je kijken naar een lader die standaard al een 12 Volt aansluiting heeft om deze zo op je auto accu te kunnen aansluiten bijvoorbeeld.
Ontladen van LiPo’s
Een LiPo heeft een lage zelfontlading. Diep ontladen is schadelijk voor de LiPo en vanaf het moment dat het voltage onder de 3 Volt zakt per cel is het mogelijk dat de LiPo zelfs helemaal niet meer geladen kan worden.
Levensduur en prestaties van LiPo’s bewaken
Om zo lang mogelijk plezier te hebben van je LiPo is goed om te weten welke factoren invloed hebben op de levensduur van de accu. Helaas gaat een LiPo al achteruit op het moment dat deze geproduceerd is.
LiPo bewaren
Als je een LiPo voor langere tijd gaat opbergen is het belangrijk om de LiPo slechts gedeeltelijk te laden (tussen de 40% en 50%), leg deze dus niet met 100% lading weg anders zal de LiPo snel in capaciteit gaan afnemen. Als je de LiPo in een periode van 1-2 weken weer denkt te gebruiken is het laten liggen met een hogere lading niet direct een probleem.
Voorkom te veel ontlading
Gebruik een regelaar, een eventuele veiligheidsswitch (dit kan in de vorm zijn van een ledje dat gaat branden bij een te lage spanning of zelfs tot het volledig afsnijden van de stroom. Een andere must is het gebruik van een timer vaak zit deze op je zender maar een kookwekker werkt ook prima. Alle oplossing zijn bedoeld om te ver ontladen te voorkomen.
Temperatuur
Ook temperatuur is van invloed op de levensduur en prestatie van een LiPo, een LiPo zal het beste presteren wanneer deze rond de 40 graden is, handwarm dus. Bij een temperatuur onder de 10-15 graden is al mogelijk dat de prestaties van de LiPo terug gaan lopen. Er zijn ook speciale LiPo warmers verkrijgbaar zodat de LiPo in de winter alvast de juiste temperatuur heeft voordat je deze gaat gebruiken.
Verwachte levensduur
Naar gelang de verlangde capaciteit kun je zo’n 2 jaar doen met een LiPo wel moet je dan rekenen op een terugname van de capaciteit van misschoen wel zo’n 50%. De levensduur ligt natuurlijk aan een groot aantal punten.
Welke LiPo moet ik kopen?
Het is belangrijk om te bepalen hoeveel Volt en ampère de LiPo moet kunnen leveren. Verder zijn de afmetingen en het gewicht ook belangrijk. Ben je onervaren, vraag dan advies op een fora of bij een club of winkel. Een ander deel is persoonlijk, zo zijn er mensen die bijvoorbeeld agressief willen vliegen met hun heli of vliegtuig en power verkiezen boven vliegduur. Dit kan ook meespelen in de afweging om te bepalen welke LiPo geschikt is.
Zijn duurdere LiPo’s beter?
Een hogere prijs is niet evenredig aan een betere kwaliteit. Er zijn LiPo’s die tot 4 maal zo duur zijn als een zelfde goedkope variant en toch minder lang mee gaan. Het beste is om altijd voordat je een LiPo gaat aanschaffen even te zoeken op de diverse fora (en navraag te doen op clubs) wat de ervaringen zijn. Let er op dat er natuurlijk vaker negatieve ervaringen op internet verschijnen dan positieve.
LiPo staat bol
Hoe wel dit geen goed teken is betekent het niet meteen dat je de LiPo per direct niet meer kunt gebruiken. Het hangt er van af hoe bol de het pakket staat. Als de LiPo eerder opgeblazen is is dit een teken dat je de LiPo beter niet meer kunt gebruiken. Een reden voor het bol staan kan slijtage zijn maar ook het overladen zorgt voor een bolvorming.
Gevaren van een LiPo
Brand is het meest gehoorde gevaar van LiPo’s, de kans is groot dat brand ontstaat tijdens het opladen en dat dit toch komt door het foutief laden. Plaats de LiPo altijd op een veilige brandwerende ondergrond tijdens het laden. Nog beter is om de LiPo in een speciale LiPozak te stoppen of een kistje te maken met zand om zo het gevaar van een mogelijke brand te minimaliseren. Zorg dat de LiPo niet onbewaakt achter blijft, zo is het een slecht idee om ‘s nachts je LiPo’s te laden. Let op de maximale ontlaadstroom. Controleer altijd de buitenkant van de LiPo op beschadigingen voor je deze gaat gebruiken.
LiPo’s weg gooien
De beste manier is om de LiPo compleet te ontladen met de lader. Een andere mogelijkheid is om een fietslampje een aantal dagen aan te sluiten totdat de LiPo helemaal is ontladen. Maak hier na een gaatje of een snede in het omhulsel van het LiPo pakket. Nadat de LiPo volledig is ontladen kun je deze in een teiltje zout water leggen. Laat de LiPo hier een dag of twee in liggen. Het zout zal ervoor zorgen dat de LiPo wordt geneutraliseerd en op deze manier niet meer brandgevaarlijk is. De LiPo mag hierna echter nog steeds niet met het normale restafval door de giftige vloeistof die in de LiPo aanwezig blijft.
